تمرکز و راه‌های تقویت آن

مهارت تمرکز، یک توانایی ذهنی است که با آن فرد می‌تواند تمام توجه‌اش را بر روی یک موضوع خاص بگذارد به طوری که عوامل دیگر مانع انجام کار او نشوند. همه‌ ما دوست داریم در کاری که انجام می‌دهیم بهترین باشیم و توانایی‌های خود را در بالاترین سطح ارائه بدهیم ولی همیشه عواملی مانند افکار، احساسات گوناگون و صداهای مزاحم وجود دارند و نمی‌گذارند روی کارمان تمرکز کنیم. تمرکز بر یک موضوع، به خصوص زمانی که محیط اطراف پر از عوامل حواس‌پرتی است، می‌تواند بسیار سخت باشد. افزایش تمرکز مهارتی است که می‌تواند بهره‌وری ما را در امور روزمره بهبود ببخشد.

توانایی تمرکز بر چیزی در محیط و تلاش ذهنی مستقیم بر روی آن برای یادگیری چیزهای جدید، رسیدن به یک هدف و انجام کاری اهمیت دارد.

تفاوت توجه و تمرکز چیست؟

شاید این دو واژه یک معنا را در ذهن شما ایجاد کند اما تفاوتی جزئی با یکدیگر دارند. ما هنگام تمرکز، می‌خواهیم بدون توجه به هیچ عامل دیگری، فقط روی یک موضوع بمانیم و با تمام توان آن را انجام دهیم اما هنگام توجه، ما می‌خواهیم به یک عامل در کنار دیگر عواملی که در محیط وجود دارند، سهم بیشتری بدهیم. به این معنا که ما می‌توانیم به موضوعی توجه کنیم اما چندین محرک دیگر وجود داشته باشد که نیازی به حذف آن‌ها نباشد. در واقع تمرکز یک سطح عالی‌تر توجه است که شامل اراده‌ی حذف تمام محرک‌های محیطی است.

ناتوانی در تمرکز و توجه، با اختلالی به عنوان بیش فعالی-نقص توجه شناخته می‌شود. در این اختلال کودک یا بزرگسال در توجه متمرکز روی یک موضوع یا مکالمه مشکل دارند و دائم توسط محرک‌های مختلف دچار حواس‌پرتی می‌شوند. معمولا این عدم توجه و تمرکز با بی‌قراری‌های بدنی، افزایش تحرک و ناتوانی در نشستن طولانی در یک مکان مشخص همراه است.

روش های بهبود تمرکز و توجه

شاید کمی طول بکشد، اما با تمرین می‌توانید عادت‌های بهتری را در خود ایجاد کنید و ذهن‌آگاهی بیشتری داشته باشید.

موضوع اصلی و انگیزه انجام کار را پیدا کنید:

کار را به مراحل مشخص تقسیم کنید و هر بار برای خودتان مشخص کنید که باید این کار را ظرف مدت مشخصی تمام کنید و تا آن زمان به چیز دیگری نپردازید.

عوامل حواس پرتی را حذف کنید:

هر چند واضح است، اما بسیاری از افراد از پذیرش آنکه عوامل زیادی مانع کار کردن آن‌ها بر روی یک امر می‌شود امتناع می‌کنند. چنین چیزی می تواند یک موسیقی، شنیدن صدای دریافت پیام، حرف زدن با همکار یا حتی گرسنگی باشد. هر چند خاموش کردن تلویزیون و تلفن همراه ساده‌تر است، اما کار کردن در کنار یک همکار، همسر، کودک یا هم‌اتاقی سخت است. یکی از راه‌های افزایش تمرکز در این شرایط، تعیین زمان و مکانی برای تنها بودن است. از اطرافیان بخواهید در این مدت اجازه دهند بدون توقف کار کنید. به عبارت دیگر، اتاقی مستقل در خانه یا میزی در یک کتابخانه یا کافه می‌تواند محل خوبی برای شروع تمرکز باشد.

البته تمام عوامل حواس‌پرتی از منابع بیرونی نمی‌آیند.خستگی، گرسنگی، تاریکی یا روشنایی بیش از حد، نگرانی، اضطراب، انگیزه پایین و دیگر عوامل روحی- درونی می‌توانند مانعی برای تمرکز باشند.

با کمک چند راهکار به افزایش تمرکز خود کمک کنید. پس از شروع کار سعی کنید افکار مثبت داشته باشید و با کمک تخیلات مثبت، نگرانی را از بین ببرید. هر بار که خودتان را در حال فکر کردن به چیز دیگری یافتید، بلافاصله به کار خود بازگردید.

در هر مرتبه روی یک چیز تمرکز کنید:

هر چد تصور می‌کنید با انجام همزمان چند کار، کارها زودتر انجام می‌شود، اما در نهایت نتیجه کار بدتر می‌شود و پریدن به یک کار، بهره‌وری شما را کاهش می‌دهد. کارها را به مراحل مختلف تقسیم کنید تا کارها بهتر پیش برود.

در لحظه زندگی کنید:

فکر کردن به گذشته و ر‌ؤیاپردازی درباره آینده، تمرکزتان را کمتر می‌کند. زندگی کردن در لحظه سخت است، اما با تمرین می‌توانید خودتان را عادت دهید که واقعاً در زمان حال زندگی کنید. شما نمی‌توانید گذشته را تغییر دهید و کاری برای آینده‌ای که رخ نداده انجام دهید، اما درست کار کردن در لحظه به شما کمک می‌کند که از اشتباهات گذشته پیشگیری کنید و مسیر آینده را با موفقیت بیشتری طی کنید.

استراحت های کوتاه داشته باشید:

اگر کاری را به مدتی طولانی و بدون وقفه انجام دهید، افزایش تمرکز روی موضوع سخت‌تر می‌شود. از منظر روان‌شناسی این به دلیل تخلیه منابع توجه و تمایل مغز به نادیده گرفتن منبع تحریک مداوم است. محققان دریافته‌اند که با داشتن وقفه‌های منظم و کوتاه مدت در کار، تمرکز فرد تا حد زیادی بهبود می‌یابد. بنابراین، دفعه بعد که کار مهم و طولانی مدتی مانند آماده کردن لیست مالیاتی یا خواندن برای امتحان داشتید، به خودتان استراحت‌های کوتاهی برای نوشیدن یک لیوان چای یا تماشای غروب خورشید از پنجره یا بالکن بدهید.

برای بهبود قدرت تمرکز تکنولوژی را از خودتان دور کنید:

صدای تلفن همراهتان را ببندید و نوتیفیکشن‌های دریافت پیام را غیرفعال کنید. چنانچه با این وجود باز هم به طور مداوم تلفن همراهتان را چک می‌کنید، از نرم‌افزارهایی استفاده کنید که برای مدت مشخصی دسترسی شما را به تلفن همراه محدود می‌کنند.

فواید داشتن مهارت تمرکز

این که تلاش کنیم که به چیزهای کوچک اهمیتی ندهیم و توجه خود را به موضوع اصلی معطوف کنیم، فواید زیادی برای ما خواهد داشت. به چند مورد از فواید تمرکز در ادامه مطلب خواهیم پرداخت.

کیفیت بهتر کار

هنگامی که شما قادر به تمرکز روی یک چیز باشید، مغز شما توانایی پردازش و سازماندهی بیشتر افکار شما را خواهد داشت. این مورد به شما کمک می‌کند که کیفیت کار خود را بهبود ببخشید. اگر ذهن شما بخواهد در یک زمان چند وظیفه پراکنده را انجام دهد، شما نمی‌توانید کاری را که می‌خواهید با دقت کافی انجام دهید.

 بهره‌وری بالاتر از فواید داشتن مهارت تمرکز

تمرکز روی یک کار به شما این امکان را می‌دهد که همه چیز را خیلی سریع‌تر انجام دهید. با انجام سریع و دقیق یک کار قبل از رفتن به سمت وظایف دیگر، شما در کار خود موثرتر و کارآمدتر خواهید بود. یکی از فواید بزرگ مهارت تمرکز، انجام سریع کارها در زمان کوتاه است.

https://www.agahane.ir/mainfol/uploads/2022/07/با-تمرکز-درس-بخوانید.jpg

رشد خلاقیت

اگر با تمام قدرت مغز به انجام کاری بپردازید، می‌توانید ایده‌های جدید مرتبط با کارتان را به دست بیاورید. حتی در این حالت حواس پرتی‌ها هم نمی‌تواند شما را از مسیر دور کند. این افزایش خلاقیت بسیار مفید است، مخصوصا اگر شما فردی خلاق و نوآور باشید. در نتیجه می‌توانید جریان‌های خلاق ذهن خود را مدیریت کرده و از ایده‌های بی‌فایده و اضافه پرهیز کنید و همچنین به تقویت حافظه بلند مدت خود کمک کنید.

کاهش استرس از فواید داشتن مهارت تمرکز

داشتن تمرکز به شما در انجام به موقع وظایفتان کمک خواهد کرد و این مورد، ناراحتی شما از کاهش عملکردتان را از بین خواهد برد. به دنبال آن کاهش استرس را تجربه خواهید کرد. اگر اجازه دهید در ذهنتان یک لیست طولانی از کارهایی که باید انجام دهید ایجاد شود، کارایی مغزتان تحلیل رفته و هیچکدام از کارهایتان به سرانجام مثبتی نخواهد رسید. متمرکز شدن روی یک کار در یک زمان مشخص، محیط را برای شما آرام و بدون استرس کرده و با تلاش کمتری به هدف خود خواهید رسید.

خوشحالی پیشرفته

جای تعجب نیست که ذهن متمرکز با این فواید، ذهن خوشحالی باشد. توانایی تمرکز بر خود و کنترل توجه در مورد رفتارهایتان، باعث می‌شود که شما قادر به کنترل انرژی خود شوید. تمرکز به شما اجازه می‌دهد که فکر کنید چه کسی را می‌خواهید و چه کاری را دوست دارید انجام دهید. وقتی شما به عنوان بهترین خود عمل می‌کنید و روی همه چیز تسلط دارید، قادر خواهید بود بهترین زندگی را داشته باشید و هوش هیجانی بالاتری داشته باشید.

افراد زیادی هستند که به دلیل نداشتن تمرکز، خود را در بسیاری از فعالیت‌ها محدود کرده و از رسیدن به بعضی اهداف محروم می‌کنند. به عنوان مثال به سمت شغل مورد علاقه خود نمی‌رود با این فرض که این شغل نیاز به یک حواس جمع بالا دارد. در صورتی که تمرکز یک مهارت است و همه مهارت‌ها قابل یادگیری و آموزش هستند.