روش مطالعه درس عربی و اهمیت آن در کنکور سراسری

+ توجه : نسخه PDF این مطلب در انتهای همین صفحه قابل مشاهده و دانلود می باشد.

روش مطالعه درس عربی و اهمیت آن در کنکور سراسری

نگاهی گذرا به نتایج کنکور سراسری نشان می دهد که در میان دروس عمومی، درس عربی تنها در میان داوطلبان ممتاز (به جز اندکی از آنان) مورد اقبال قرار گرفته است و سایر دانش آموزان توجه کافی به این درس نشان نداده اند. تا جایی که در سال گذشته فقط 1% از داوطلبان رشته ی تجربی و ریاضی موفق به کسب نمره ای بالاتر از 50% شده اند. همین مسئله میزان تأثیرگذاری این درس را در تراز عمومی داوطلب و نتیجه ی نهایی وی بیشتر کرده است. این نوشتار در دو بخش ارائه می شود. نخست نگاهی آماری به نتایج درس عربی پذیرفته شدگان در کنکور سال 90 خواهیم داشت، سپس به توضیح چند روش کاربردی برای ارتقای نمره ی داوطلبان عزیز در آزمون سراسری و آزاد می پردازیم. گزارش تفصیلی سازمان سنجش درباره آزمون سراسری 91 به تازگی منتشر شده که در نوشتاری جدا بررسی می شود.

الف) نگاهی به آمار درس عربی در آزمون سراسری 91

جدول های ارائه شده نشان می دهد در گروه ریاضی و فنی، درس عربی با میانگین 14.6% با فاصله زیاد نسبت به سایر دروس عمومی در رتبه آخر قرار دارد. در گروه های تجربی و انسانی نیز نمرات پذیرفته شدگان در دروس عربی و زبان وضعیت نامطلوبی دارد. بنابراین روشن است که توجه بیشتر داوطلبان عزیز به درس عربی، افزایش نمره کل و تراز آنان را موجب خواهد شد.

میانگین کل نمرات دروس عمومی پذیرفته شدگان گروه ریاضی و فنی

میانگین کل نمرات دروس عمومی پذیرفته شدگان گروه علوم تجربی

میانگین کل نمرات دروس عمومی پذیرفته شدگان گروه علوم انسانی

منبع: انتخاب رشته، انتخاب آینده/مرکز انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور/هفتم مردادماه 1391

ب) چه بخوانیم؟ چگونه بخوانیم؟

ترکیب سؤالات درس عربی عمومی در آزمون سراسری معمولا به این شکل است: 6 سؤال ترجمه، 2 سؤال تعریب، 4 سؤال درک مطلب، 2 سؤال تشکیل، 3 سؤال اعراب و تحلیل صرفی و 8 سؤال قواعد. در این مقاله به مبحث ترجمه می پردازیم و در نوبت های بعدی سایر مباحث را تحلیل خواهیم کرد.

برای تسلط بر سؤالات ترجمه راه کارهای زیر پیشنهاد می شود:

الف) مأنوس شدن با متون عربی از طریق تکرار در قرائت صحیح متن قبل از ترجمه.

ب) مطالعه ی نکات کارگاه های ترجمه در انتهای هر درس و ترجمه ی متون نمونه ی آنها.

ج) دقت ویژه در ترجمه ی اسم های مفرد، مثنی و جمع، معرفه و نکره، ضمیر، فعل و ترکیب های وصفی و اضافی.

د) استفاده از نکات و تکنیک های ترجمه و مطابقت سریع آن با عبارت ها به جای ترجمهی کلمه به کلمه.

ه) در مراحل بعد و پس از کسب تسلط نسبی، برای به دست آوردن سرعت بالاتر در حل سؤالات ترجمه و تعریب، فراوان تست بزنید و حتی از زدن تست های تکراری پرهیز نکنید!

برای حل سؤالات تعریب(ترجمه از فارسی به عربی) بهتر است نخست به نکات دستوری و صحت آن ها توجه کنیم. زیرا غالبا در تست های تعریب، گزینه ها از نظر قواعد غلط دارند. پس باید کنترل و بررسی گزینه ها از نظر دستوری را در اولویت قرار دهید. به عنوان مثال دقت کنید که فعل غائب در ابتدای جمله مفرد می آید یا فعل در میان جمله با مبتدا مطابقت دارد یا مضاف تنوین و «ال» نمی گیرد. همچنین به این موارد نیز توجه داشته باشید: مطابقت موصوف و صفت، عملکرد نواسخ، مفرد، مثنی و جمع، قواعد منادی، مستثنی، حال، مفعول فیه و … البته اگر بر قواعد تسلط کافی ندارید بهتر است ریسک نکنید و به روش کلاسیک عمل کنید! یعنی ابتدا در عبارت فارسی فعل، ضمیر، ترکیب های اضافی و وصفی و … را به تفکیک مشخص و به عربی برمی گردانیم سپس به مطابقت آن ها با گزینه ها می پردازیم.

بنابراین برخلاف تصور بسیاری از دانش آموزان تسلط بر سؤالات ترجمه و تعریب وابسته به تسلط شما بر تکنیک های ترجمه و قواعد است و نیازی به حفظ کردن معنای لغات و … نیست! به عنوان نمونه برخی از نکاتی که دانستن و توجه به آن ها برای حل صحیح سؤالات این مبحث لازم است در پی می آید:

نمونه نخست: مضارع التزامی

1- مضارع منصوب، به شکل التزامی ترجمه می شود. (حروف ناصبه عبارتند از: أن، حتی، لِ، کی، لکی، إذن و…)

یذهبُ: می رود                  حتی یذهبَ: تا وقتی که برود

یقولُ: می گوید                  لِیقولَ: تا بگوید

تتفکرون: اندیشه می کنید      أن تتفکروا: که اندیشه کنید

2- اگر خبر لیت و لعلّ فعل مضارع باشد، التزامی معنا می شود:

لعلّ المسلمین یستیقظون من النوم: باشد که(شاید که) مسلمانان از خواب بیدار شوند.

3- فعل ماضی در مقام دعا به صورت مضارع التزامی ترجمه می شود:

تـَقـَبـَّلَ اللهُ أعمالـَکُم: خداوند اعمال شما را قبول کند.                       جزاکَ اللهُ: خداوند به تو پاداش دهد.

4- مضارع + مضارع : فعل دوم، مضارع التزامی ترجمه می شود:

أفتّشُ عن کتابٍ یُساعدُنی: به دنبال کتابی می گردم که مرا یاری کند.

5- فعل شرط نیز التزامی معنا می شود:

أینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فی بروجِ مشیّدهٍ: هرکجا باشید مرگ شما را درمیابد حتی اگر در دژهای مستحکم باشید.

نمونه دوم: شرط و جواب شرط

برخی ازادوات جازمه، که ادوات شرط نامیده می شوند، 2 فعل مضارع را مجزوم می کنند(فعل های ماضی اگر در این قالب بیایند محلا مجزوم می شوند. اگر چه در ترجمه هیچ تفاوتی با فعل مضارع ندارند! «إن» حرف شرط ولی «مَن»، «ما»، «أینما» و … اسم شرط هستند. در اینگونه جملات، فعل اول را فعل شرط و فعل دوم را جواب شرط می‌ نامند. فعل شرط ، مضارع التزامی و جواب شرط ، اخباری معنا می شود.

إن تجتهدوا فی دروسکم تنجحوا: اگر در درس هایتان تلاش کنید موفق می شوید.

ما تنفقوا من خیرٍ یعلمْه الله: هر آن چه از نیکی انفاق کنید؛ خداوند آن را می داند.

من حفر بئراً لِأخیه وقع فیها: هرکس برای برادرش چاهی بکند خودش در آن می افتد!

ادامه این بحث را در هفته های آینده دنبال کنید…

سید محمد رضا ساداتی شاد

[gview file=”https://www.agahane.ir/mainfol/uploads/2013/10/روش-مطالعه-عربی.pdf”]