استعداد چیست و اگر به فعلیت نرسد چه می‌شود؟

همه ما دارای توانمندی‌هایی هستیم که بر حسب عادت از آن‌ها استفاده نمی‌کنیم. استعدادهای بالقوه‌ای که درون خود داشته و فکر می‌کنیم در انجام عملی دارای توانایی هستیم که امکان بروز و بالفعل شدن آن توانمندی برایمان میسر نشده است.

استعداد همان چیزی است که قلباً به انجام آن عمل علاقه‌مندیم. استعداد همان علایق فطری و طبیعی فرد برای انجام کاری است. مثل رقص یک کودک یک ماهه که با شنیدن صدای موزیک و بدون کسب هیچ گونه مهارتی می‌رقصد. انجام این شادی و رقص کودک اتفاقی کاملاً طبیعی و غریزی بوده و کسب مهارت‌ها در سنین بالاتر قطعاً برای بهبود و ارتقاء این توانمندی بسیار مفید خواهد بود.

اگر استعدادمان را به فعلیت نرسانیم چه چیزی را از دست داده‌ایم؟

در جامعه‌ای که محوریت یافتن توانمندی‌ها و استعدادهای انسان در آن رو به افزایش است، انسان‌ها بیش از گذشته برای رسیدن به جایگاه و ارزش خود به کشف و پرورش استعدادهایشان نیازمند هستند. بر اساس تحقیقات انجام شده، در صورتی که بتوانید در محل کار خود از استعدادهای خود بهره‌مند شوید، دو برابر موفق‌تر خواهید بود. در صورتی که در محیط کار نتوانید از استعدادهای خود بهره ببرید احتمال دارد که:

• رفتن به سر کار در شما هراس ایجاد کند
• با همکارانتان به جای تعامل مثبت رابطه منفی داشته باشید
• با مشتریان (مراجعان) رفتار خوبی نداشته باشید
• برای دوستانتان توضیح دهید که در چه شرکت ضعیفی کار می‌کنید
• دستاوردهای روزمره‌تان دچار افت شود
• لحظات مثبت و خلاق کمتری داشته باشید

در بیرون از محل کارتان هم اگر در حوزه توانمندی‌ها و استعدادهای خود فعالیت نکنید، سلامت و تعامل شما با خطرات جدی مواجه می‌شود.

 

برای شناخت توانمندی خود از کجا شروع کنیم؟

این که در زندگی به کجا می‌رسید بستگی به این ندارد که از کجا شروع می‌کنید، مهم این است که شروع کنید. همین که تصمیم گرفتید تا حرکتی در جهت شناخت استعدادهای بالقوه خود بردارید و به دنبال راه‌هایی برای بالفعل کردن آن‌ها هستید یعنی اینکه اولین گام شروع را برداشته‌اید.

حال موقع آن رسیده تا در دفترچه خود شرح مختصری از امروزتان و حال و هوای خودتان بنویسید. سعی کنید طی چند روز آینده با رجوع به نوشته‌های روزانه‌ی خود، پنج استعداد و علاقه اصلی و مهم خود را شناسایی کنید. برای این شناسایی می‌توانید از دوستان نزدیک خود هم کمک بگیرید، رهنمودهای آن‌ها کمک بزرگی برای شناخت شما ایجاد خواهد کرد.

همیشه هدف‌هایی وجود دارند که می‌خواهیم به آن‌ها برسیم. وقتی هدفی برای زندگی خود در نظر بگیرید، به اشتیاق می‌رسید، وقتی به اشتیاق رسیدید به استعداد شما آنقدر انرژی می‌دهد که به حد کمال و عالی می‌درخشد. هم‌اکنون قلم و کاغذتان را بردارید و سعی کنید به یاد آورید از انجام چه کارهایی این تجربه را داشته‌اید. آن‌ها را یادداشت کنید، در مقابل آن‌ها ر‌ؤیاهای خود را بنویسید، این ر‌ؤیاها همان استعدادهای بالقوه شماست که باید به فعلیت برسند. هیچ‌گاه نگران ر‌ؤیایی که بر روی کاغذ می‌آورید نباشید، هیچ ر‌ؤیای بزرگی غیر قابل اجرا نیست، ممکن است نیاز به اصلاحاتی داشته باشد اما عملی است.

دیوار بزرگ چین را در نظر بگیرید. در نگاه اول ساخت این دیوار ممکن است یک ایده دور از واقعیت به نظر می‌رسیده، اما همان‌طور که می‌بینید رهبر متفکر آن با تقسیم کردن کارهای بزرگ به کوچک‌تر توانست آن ‌را عملی کند. البته ما در جهت تحقق ر‌ؤیاهایمان با پذیرش واقعیت‌های جامعه و منابعی که در اختیار داریم، محدودیت‌ها و مسولیت‌هایی که بر دوش داریم حرکت می‌کنیم. تاریخ جهان تحت تأثیر زنان و مردانی است که مهارت‌های خود را به حداکثر رسانده‌اند، استعداد اگر با توجه به واقعیت‌های جامعه به کار گرفته شود، صاحب خود را به سطح نیروی جدیدی می‌رساند.

کودکان نمونه‌هایی عالی و همیشه در دسترس‌اند که می‌توان بهترین درس‌ها و ایده‌ها را از آن‌ها گرفت. حتماً متوجه این رفتار در بازی بچه‌ها شده‌اید که از سمتی به سمتی و از فعالیتی به فعالیت دیگر می‌روند، آن‌ها دنیایشان را سیاحت می‌کنند و از فعالیت‌هایشان می‌آموزند. معمولاً اگر مداخله بزرگ‌ترها نباشد هیچ شکستی برای آن‌ها نقطه پایان و ناامیدی نیست بلکه تجربه‌ای جدید است که با مجهز شدن به آن راهکار دیگری را برای رسیدن به هدفشان امتحان می‌کنند.

متاسفانه در سیستم فرهنگی و آموزشی ما بیشتر بر فایق آمدن نقاط ضعف توجه می‌شود تا پرداختن به نقاط قوت، به عنوان مثال در دروان مدرسه تمام تلاش خود را می‌کردیم تا معدل کارنامه‌مان بیست شود، این معدل هم برای خانواده مهم بود هم مدرسه، اگر از قضا یکی از دروس مثلاً 17 می‌شد اعضای خانواده و مدرسه اولین عددی را که در کارنامه می‌دیدند عدد 17 بود و این نوع نگرش برای خود ما هم جا افتاده بود آنقدر که برای نمره غیر بیست گریه می‌کردیم برای نمرات بیست خوشحال نمی‌شدیم. اگر در فعالیت‌های ورزشی و پژوهشی فعال بودیم اما درسمان ضعیف بود انگشت اشاره به نمرات پایین کارنامه بود تا تشویق به خاطر توانمندی در ورزش و پژوهش. حتی ناامید کننده‌تر این است که چگونه تمرکز بر نقاط ضعف در خانه یا کلاس درس بر افراد تأثیر منفی می‌گذارد. پدران و مادران و آموزگاران به جای آنکه وقت زیادی از زمان بچه‌ها را در حوزه‌ی توانمندی‌های برتر آن‌ها صرف کنند بر نقاط ضعف آن‌ها تمرکز می‌کنند.

دشوارترین مطلب در مورد استعداد

دشوارترین مطلب در مورد موفقیت در استعداد شما، ادامه دادن آن است. وجه تمایز میان بااستعدادها و موفق‌ها، کار و تلاش است. کسی که می‌خواهد موفق شود به چیزی بیش از استعداد نیاز دارد. استعداد به خودی خود زرق و برقی نمایشی بیش نیست. استعداد اگر با توجه به واقعیت‌های دنیا به کار گرفته شود، صاحب خود را به سطح نیروی جدیدی می‌رساند.

استعداد در نهایت فقط نقطه شروع است، باید استعداد را همچنان به کار بگیرید. همه استعداد دارند و می‌توانند در کاری، عالی ظاهر شوند. شناخت و کشف استعداد و توانمندی یک مسأله است و به کارگیری و موفقیت در آن مسأله‌ای دیگر، هیچ راه خارق‌العاده و یا فرمول جادویی برای مؤفق شدن شما در به کارگیری توانمندی و استعدادتان وجود ندارد. تنها راه همان روش‌های آبا و اجدادیمان است که می‌گوید سخت تلاش کنید. انتخاب‌های کلیدی و مهم شما سوای استعداد ذاتی‌ای که دارید، شما را از کسانی که تنها استعداد دارند مجزا می‌کند. برای انتخاب‌های درست و ادامه مسیر در پرورش استعداد برای اغلب مردم بزرگترین مانع بر سر راه موفقیت آن‌ها باورهایی است که نسبت به خودشان دارند. نداشتن باور در حکم سقفی برای استعداد است. توانمندی بالقوه شما تصویری است که از خود دارید.

استعداد و توانمندی خود را باور کنید

شخص اول زندگی شما خودتان هستید، پس در وهله‌ی اول این شمایید که باید به خودتان بها بدهید و خودتان را باور داشته باشید. باور قوی شما از خودتان، از شما چیزی فراتر از تصورتان می‌سازد. باور شما به خود، به حرکت شما در بروز توانمندیتان جهت می‌دهد و این جهت‌دهی و حرکت قابل اعتمادترین مسیر برای شکوفایی استعداد و توانمندی شما خواهد بود.

برای پرورش استعدادتان زمان بگذارید

بعد از شناخت استعداد باید در جهت رشد و پرورش آن کاری انجام داد. همه انسان‌ها دارای استعداد هستند اما همه آن‌ها انسان‌های موفقی نیستند. افرادی در زمینه پرورش استعداد خود موفق می‌شوند که ممارست و پیگیری داشته باشند. خیلی اوقات افراد متوجه استعداد و توانمندی خود در موضوعی می‌شوند اما چون باید در معرض اطلاعات جدیدی قرار بگیرند و آن‌ها را به کار ببرند از آن امتناع می‌کنند و به سوی عادت‌های قدیمی‌شان باز می‌گردند. آن چیزی که واقعا یاری رسان است این است که فوراً تمرین خود را برای افزایش مهارت و پرورش استعداد خود شروع کنیم.

قانونی داریم به نام قانون پارکینسون طبق این قانون انجام هر کاری به همان اندازه که برایش وقت مشخص کرده‌ایم کش می‌آید. به عنوان مثال اگر قرار باشد شما مهارتی را طی یک سال بیاموزید قطعاً میزان آموزش شما همان یک سال طول می‌کشد. برای پرورش و رشد استعداد و توانمندی‌تان زمان مشخص کنید. تصمیم بگیرید که در عرض مدت زمان معینی دستاورد مشخصی از توانمندی خود داشته باشید.

 

منبع: از الف تا دال استعداد

نویسنده: مهرزاد کرم‌زاده